Chứng mất ngủ có thể xảy ra ở bất cứ lứa tuổi nào, kể cả trẻ em, người lớn, đặc biệt là ở người cao tuổi. Ở những người trẻ tuổi, mất ngủ phần lớn là do bệnh tật thì ở người cao tuổi, ngoài yếu tố như tinh thần căng thẳng, quá vui, quá buồn; hoặc ăn quá no, uống quá nhiều, nhất là những chất kích thích, hoặc các loại dược liệu như nhân sâm, hoặc các chế phẩm có sâm; hoặc do môi trường xung quanh quá ồn, quá sáng… đều có thể dẫn đến mất ngủ.

Người bệnh thường có những biểu hiện: giấc ngủ chập chờn, hay thức giấc và rất khó ngủ lại. Tình trạng này thường lặp lại dẫn đến mất ngủ thường xuyên, lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Để khắc phục tình trạng này, xin giới thiệu một số vị thuốc và bài thuốc, món ăn dưỡng tâm an thần giúp người cao tuổi ngủ ngon giấc.

Lạc tiên tươi (ngọn non và lá bánh tẻ) 100g, nấu canh ngày 1 – 2 lần, ăn cả nước và cái. Có thể dùng lạc tiên khô 16 – 20g, sắc uống, hoặc kết hợp với lá vông nem bánh tẻ (bỏ cuống), cây xấu hổ (cây trinh nữ), lá dâu (bỏ cuống), đồng lượng. Sắc uống ngày một thang chia 2 lần, trước bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ.

Hoa thiên lý tươi 100g, nấu canh ăn hằng ngày, tốt nhất là ăn vào bữa tối.
Hạt sen tươi bóc bỏ vỏ ngoài 100g, hầm nhừ, ăn cả cái và nước, chia 2 lần trong ngày, hoặc trước khi đi ngủ.
Tâm sen (liên tâm) 2 – 4g hãm hoặc sắc với nước, uống vào mỗi buổi tối, trước khi đi ngủ. Chỉ nên uống 1 – 2 tuần, khi đã ngủ được thì thôi, không nên uống thời gian quá dài.
Dây hà thủ ô đỏ 60g (rửa sạch, để ráo nước, cắt đoạn 5 – 7cm, phơi khô), sắc uống ngày một thang chia 3 lần, trước bữa ăn. Có thể uống liền 7 ngày. Có thể uống lặp lại vài liệu trình nữa. Hoặc dây hà thủ ô 30g, táo nhân (sao đen) 5g, bá tử nhân 6g, long nhãn 9g. Sắc uống, ngày một thang chia 2 – 3 lần trước bữa ăn 1 – 2 giờ và buổi tối trước khi đi ngủ. Tác dụng: dưỡng tâm huyết, an thần, rất thích hợp với người cao tuổi thiếu máu mà mất ngủ.
Táo nhân (sao đen) 80g, phục thần 40g. Cả hai đem nghiền thành bột mịn, trộn đều, mỗi lần uống 8 – 12g, chiêu bằng nước có pha mật ong vào buổi tối trước khi đi ngủ. Phương này dùng tốt cho người mất ngủ, hay quên, hay hoảng sợ.
Táo nhân (sao đen) 24g, mạch môn đông (bỏ lõi, sao khô) 12g. Hai vị nghiền thành bột mịn, mỗi lần uống 8g vào buổi tối trước khi đi ngủ.
Táo nhân (sao đen) 25g; tri mẫu, bạch phục linh mỗi vị 15g; xuyên khung, cam thảo mỗi vị 10g, sắc uống ngày một thang, chia 2 – 3 lần, trước bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ. Phương này dùng tốt cho những người mất ngủ do thần kinh suy nhược, hay đau đầu, hoa mắt.
Trân châu mẫu nghiền bột mịn, mỗi buổi tối trước khi đi ngủ uống 2 – 3g với nước đun sôi để nguội.
Hạt muồng ngủ (hạt thảo quyết minh sao đen), rễ cúc tần, cúc hoa mỗi vị 8g; lá vông nem bánh tẻ (bỏ cuống), hương phụ tứ chế (tẩm muối, giấm, gừng, rượu, rồi sao khô), nhân trần, mỗi vị 12g; bình vôi (ngải tượng), cam thảo đất mỗi vị 6g. Sắc uống ngày một thang chia 3 lần trước bữa ăn. Uống liền 2 – 3 tuần.
Tiểu mạch 30g, đại táo 10 quả, cam thảo 9g. Sắc uống ngày một thang, uống liền 2 tuần. Thang này thích hợp với phụ nữ mất ngủ, thần kinh suy nhược.
Ngũ vị tử 6g ngâm trong 100ml rượu 300, sau 3 tuần là được, uống 30ml vào buổi tối trước khi đi ngủ.
Huyền sâm 16g, sinh bách hợp 40g, sắc uống ngày một thang chia 2 – 3 lần, uống lúc đói và buổi tối trước khi đi ngủ. Phương thuốc thích hợp cho những người ban đêm hay bị ho, đờm dẫn đến mất ngủ.
Long đởm thảo 20g, ngũ vị tử 8g. Sắc uống ngày một thang, chia 3 lần, có thể thêm đường hoặc mật ong cho dễ uống. Phương này tốt cho người mất ngủ vì gan sơ tiết kém.
Rễ cây táo ta (cạo bỏ lớp vỏ ngoài) 30g, đan sâm 12g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần vào buổi trưa trước khi ăn cơm 1 giờ rưỡi và tối trước khi đi ngủ. Phương này tốt cho người mất ngủ do thần kinh suy nhược.

theo GS. TS. Phạm Xuân Sinh

Cùng Danh Mục :