Ở người gầy ốm, chế độ ăn kiêng khem, không đủ năng lượng để chuyển hóa, thiếu các vi chất cần thiết, sự chuyển hóa mỡ không hiệu quả, buộc gan phải huy động mỡ từ nơi khác để thay thế.

“Vóc dáng tôi mảnh mai, thường xuyên luyện tập thể dục… tại sao bị gan nhiễm mỡ?”.

Cầm kết quả chẩn đoán bị xơ gan, ông V.N.T. (ngụ Q.Bình Thạnh, TPHCM) thắc mắc với bác sĩ (BS): “Tôi không hút thuốc, uống rượu, ăn uống lành mạnh thì vì sao tôi bị xơ gan?”. Khi được BS cho biết, nguyên nhân là do bị gan nhiễm mỡ kéo dài nhiều năm nhưng không phát hiện, ông T. tiếp tục thắc mắc: “Vóc dáng tôi mảnh mai, thường xuyên luyện tập thể dục… tại sao bị gan nhiễm mỡ?”. Để chắc chắn, ông T. xin chụp CT, sinh thiết gan nhiều nơi nhưng kết quả vẫn bị xơ gan.

ThS. BS Lê Thị Tuyết Phượng – Trưởng khoa Nội tiêu hóa, BV Nhân Dân 115 cho biết, khoảng 1/4 trường hợp gan nhiễm mỡ có nguy cơ tiến triển thành viêm gan mạn, xơ gan, ung thư gan. Tuy nhiên, có một thực trạng, bệnh nhân còn thiếu kiến thức về căn bệnh này cũng như có nhiều quan niệm sai lầm về nguyên nhân gây bệnh.

Ảnh mang tính minh họa: Internet

Mập mới bị gan nhiễm mỡ?

Bệnh nhân thường quan niệm gan nhiễm mỡ chỉ xuất hiện ở những người béo phì, ăn nhiều chất béo. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp gan nhiễm mỡ gặp ở những người không ăn hoặc ăn rất ít mỡ, thậm chí gầy ốm, ăn chay trường như các nhà sư vẫn bị gan nhiễm mỡ. Điều này được giải thích là do gan đóng vai trò trong việc tích trữ và chuyển hóa chất béo. Khi năng lượng dư thừa sẽ chuyển hóa thành mỡ và tích tụ nhiều trong gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ. Một số trường hợp do rối loạn chuyển hóa mỡ tại gan hoặc do giảm sự vận chuyển mỡ từ gan đến các cơ quan cũng dẫn đến gan nhiễm mỡ.

Ở người gầy ốm, chế độ ăn kiêng khem, không đủ năng lượng để chuyển hóa, thiếu các vi chất cần thiết, sự chuyển hóa mỡ không hiệu quả, buộc gan phải huy động mỡ từ nơi khác để thay thế. Nhưng gan không thể biến đổi tất cả lượng a-xí t béo này thành năng lượng nên số còn thừa sẽ bị tích trữ lại trong gan, cũng dẫn đến gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, chế độ ăn thiếu protein trong thời gian dài cũng làm mỡ trong máu không thể chuyển hóa và sinh ra gan nhiễm mỡ.

Đặc biệt, bệnh không chỉ “kết” người lớn mà trẻ bị béo phì, ăn uống không điều độ, dinh dưỡng kém vẫn bị gan nhiễm mỡ.

Tăng cường giải độc, hạ cholestrol sẽ trị được gan nhiễm mỡ?

Khi nghe mình bị gan nhiễm mỡ, đa số bệnh nhân đều nghĩ lá gan đang có vấn đề nên tăng cường uống các loại thuốc, thảo dược bổ gan, giải độc gan… ThS. BS Lê Thị Tuyết Phượng, khẳng định: hiện không có loại thuốc nào có khả năng giải độc cho gan, thực phẩm chức năng lại càng không thể. Bệnh không giảm mà ngược lại có thể nặng thêm vì dù uống loại thuốc nào cũng phải chuyển hóa qua gan. Gan đang bệnh mà bắt làm việc quá nhiều sẽ tăng gánh nặng cho gan.

Một số loại thuốc giảm mỡ trong gan được quảng cáo trên thị trường, hiệu quả chưa rõ, đôi khi có thể có các tác dụng không mong muốn nên bệnh nhân phải tham khảo ý kiến BS trước khi sử dụng. Tuyệt đối không nên tự ý dùng các loại thuốc hạ cholesterol, vì không phải nguyên nhân gan nhiễm mỡ nào cũng do tăng cholesterol. Dùng không đúng chỉ định còn có nguy cơ tăng men gan.

Trị bệnh bằng hoa, trái?

Hiện nhiều người đang áp dụng trị gan nhiễm mỡ bằng các loại rau, củ, quả, thậm chí chỉ ăn hoặc uống các loại nước ép thay cơm. Trong đó, được sử dụng nhiều nhất là atisô.

ThS. BS Lê Thị Tuyết Phượng cho biết: bệnh gan nhiễm mỡ thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường, rối loạn lipid máu, rối loạn chuyển hóa… Cách điều trị hiệu quả nhất là phải can thiệp từ giai đoạn sớm các nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ, thay đổi lối sống; người béo phì phải thực hiện chế độ giảm cân hợp lý bằng cách luyện tập thể dục thể thao, trong khẩu phần ăn tăng cường nhiều loại rau xanh. Tuy nhiên lưu ý đừng giảm cân quá nhanh vì sẽ làm nặng thêm tình trạng gan nhiễm mỡ.

Các nguyên tắc điều trị gan nhiễm mỡ:

– Nâng cao sức đề kháng của cơ thể, ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, hạn chế chất béo động vật, ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi. Nghỉ ngơi, hạn chế lao động quá nặng nhọc, tình trạng căng thẳng thần kinh kéo dài.

– Không uống rượu, nếu lỡ nghiện phải cai.

– Cẩn thận khi sử dụng các loại thuốc, hóa chất ảnh hưởng đến gan, đặc biệt là thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc giảm đau, thuốc an thần, thuốc ngủ… Khi sử dụng phải có sự hướng dẫn của BS.

Hiện nay có một vài loại thực vật có thể được sử dụng hỗ trợ trong điều trị gan nhiễm mỡ như: diệp hạ châu (cây chó đẻ răng cưa), quả cây ngũ vị tử, cây kế sữa, atisô… Tuy nhiên, khi sử dụng cần có sự tư vấn của BS để tránh trường hợp lạm dụng quá nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho gan.

Theo Thanh Hoa – Phụ nữ TPHCM

Cùng Danh Mục :